SYMBOLE NARODOWE

Historia hymnu

Hymn państwowy to patriotyczna pieśń o zasięgu ogólnokrajowym. Stanowi uzewnętrznienie poczucia wspólnoty i odrębności narodowej. Chciałbym tutaj wspomnieć, że najstarszą polską pieśnią patriotyczną (XIII w.) jest Bogurodzica, była hymnem dynastii Jagiellonów. Śpiewali ją polscy rycerze chwilę przed rozpoczęciem bitwy z Krzyżakami na polach Grunwaldu. W różnych okresach historycznych naszej Ojczyzny, w chwilach wzniosłych śpiewano inne pieśni, które miały wagę hymnu narodowego, do takich pieśni należy zaliczyć „Rotę” autorstwa Marii Konopnickiej z 1908r., która powstała jako sprzeciw wobec germanizacji ludności polskiej w zaborze pruskim, a także „Pierwsza brygada” – pieśń Legionów Piłsudskiego. Polska pieśń patriotyczna, zwana „Mazurkiem Dąbrowskiego”, oficjalnie stała się polskim hymnem narodowym osiem lat po odzyskaniu niepodległości - od 26 lutego 1927 r. Obecny hymn, zwany był pierwotnie jako „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech”. Autorem słów jest Józef Wybicki, autor melodii opartej na motywach mazurka ludowego, jest nieznany. Według dostępnych źródeł, pieśń powstała między 16 a 19 lipca 1797r., we włoskim miasteczku Reggio Emilia na uroczystość pożegnania gen. Jana Henryka Dąbrowskiego, udającego się na spotkanie z Napoleonem i odchodzących z miasta legionistów. Już w roku 1798 znana była we wszystkich zaborach. Śpiewano ją podczas powstania listopadowego, styczniowego, na tzw. Wielkiej Emigracji oraz podczas I i II wojny światowej. Jako ciekawostkę, można tu przytoczyć fakt iż, tekst „Mazurka” znany był  w 17 językach, m.in.: niemieckim, francuskim, litewskim, angielskim, rosyjskim, węgierskim czy nawet chorwackim.

Orzeł biały

Znak Orła Białego z koroną na czerwonym polu tarczy pojawił się po raz pierwszy podczas ceremonii koronacyjnej władcy Wielkopolski Przemysława II, 25 czerwca 1295r. w Gnieźnie. Władca ten, sprawił sobie też pieczęć, na której widniał wielki Orzeł Biały w koronie z napisem wokół :”Bóg przywrócił Polakom zwycięskie znaki”. W ten sposób Orzeł Biały stał się herbem Królestwa Polskiego, przyjmowanym kolejno przez wszystkich królów polskich. Orzeł Biały w koronie symbolizował państwo polskie, króla, który je uosabiał oraz naród polski. Symbolizował siłę, potęgę i majestat. Biel orła oznaczała dobro, czerwień pola, w którym był umieszczany jego wizerunek, dostojność. W wyniku trzeciego rozbioru Polski w 1795r. Orzeł Biały skazany został na niebyt. Zaborcy wprowadzili swoje symbole – czarne jedno i dwugłowe orły. Orzeł Biały znalazł się w cieniu trzech czarnych ptaków. Jako znak oficjalnie został zakazany, stał się symbolem najwyższych uczuć patriotycznych.  Przypominał świetność państwa i towarzyszył marzeniom o wolności i wszystkim powstaniom narodowym. Był świadkiem  naszych wielkich zwycięstw i klęsk. Po odzyskaniu niepodległości w 1918r.  państwo polskie przyjęło za swe godło orła w koronie. W czasie II wojny światowej używanie symboliki Orła Białego było surowo zakazane przez okupantów. Jednak z dumą „wzbijał” się w szeregach Wojska Polskiego walczącego Niemcami na Zachodzie, na Wschodzie także używany ale był bez korony i zniekształcony, zwany potocznie „kuricą”. Po zakończeniu wojny w 1948r. orzeł stracił koronę. W wyniku przemian politycznych w 1990 r. Orzeł Biały w koronie powrócił jako symbol narodowy. Dzisiejsza forma godła  przyjęta została w 1927r. wg projektu profesora Zygmunta Kamińskiego i jest wzorowana na orle z epoki Stefana Batorego.

Flaga Rzeczypospolitej Polskiej

Zwyczaj obierania barw jako symboli władzy pojawił się w średniowieczu. Jedne kolory uważane były za pospolite, inne za szlachetne, pokazujące dostojeństwo, bogactwo, podkreślające majestat. Korzenie polskich barw narodowych sięgają średniowiecza. Chorągwie o barwach biało czerwonych zdobiły już władców piastowskich - Mieszka i Bolesława Chrobrego. Jednak przez setki lat nie było oficjalnie ustalonej „flagi narodowej” ani nawet barw narodowych. W okresie insurekcji kościuszkowskiej i Księstwa Warszawskiego (koniec XVIII i początek IXX w.) rolę polskiego znaku pełniły często białe lub biało-czerwone koliste kokardy. Sejm Księstwa Warszawskiego w 1812r. za barwy narodowe uznał kolory: amarantowy i granatowy. Barwy biała i czerwona zostały uznane za narodowe po raz pierwszy 3 maja 1792r.Warto wspomnieć, że podczas obchodów pierwszej rocznicy uchwalenia Ustawy Rządowej (Konstytucja 3 Maja), damy wystąpiły w białych sukniach przepasanych czerwoną wstęgą, a panowie nałożyli na siebie szarfy biało-czerwone. Po raz pierwszy na masową skalę polskie biało-czerwone barwy pojawiły się w Warszawie w dniu 3 maja 1916 roku, z okazji obchodów 125 rocznicy Konstytucji. Ówczesny komitet organizacyjny tych obchodów, dawał praktyczną radę, aby z rosyjskiej flagi wyciąć błękitny środkowy pas i zszyć górny biały pas z dolnym czerwonym. Powstała wtedy polska flaga. Sejm odrodzonej Polski, 1 sierpnia 1919r. przyjął ustawę, w której postanowiono, że: ”Za barwy Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się kolor biały i czerwony w podłużnych pasach równoległych, z których górny-biały, dolny zaś- czerwony”.   Według  ustawy z dnia 31 stycznia 1980r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej, flagą jest prostokątny płat tkaniny o barwach Rzeczypospolitej Polskiej umieszczony na maszcie. Za flagę Polski uważany jest wariant z godłem Polski. Modyfikacją flagi państwowej z godłem jest bandera wojenna ustanowiona  ustawą o znakach Sił Zbrojnych.

Post sciptum

Według zapisów prawa, znieważenie, niszczenie, uszkadzanie lub usuwanie flagi Polski, to występek zagrożony karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności. Kodeks karny w tym samym zakresie obejmuje ochroną godło, sztandar, chorągiew, banderę, flagę lub inny znak państwowy.